W tegorocznym XI konkursie programu Kształtowanie Przestrzeni wzięło udział 378 uczniów w dwóch kategoriach wiekowych, w tym:

83 ze szkół podstawowych

295 z ponadpodstawowych.

Wpłynęło 239 prac, z czego 44 od młodszych grup i aż 195 od starszych uczestników.

55 nauczycieli i edukatorów zaangażowało się w przygotowanie prac.

W konkursie zapytaliśmy uczniów, jak wyobrażają sobie przyszłość. To skłoniło wielu z nich do przyjrzenia się również teraźniejszości, obecnym problemem oraz najbliższemu otoczeniu i temu, jak chcą, żeby wyglądało. Część prac podjęła temat, jak będzie wyglądać przyszłość konkretnego miejsca – często bliskiego sercu uczniów.

Przyszłość to coś, na co czekamy, ale też coś, czego się boimy. Uczniowie wyrazili w swoich pracach obawy i lęki dotyczące przyszłości. Część z nich snuła apokaliptyczne wizje zagłady klimatycznej, a nawet całej ludzkości.

Inne prace pokazywały podziały społeczne i mówiły, że jesteśmy w punkcie zwrotnym, a przed nami dwie drogi. Przyszłość zawsze przychodzi za wcześnie, dlatego warto się zatrzymać i zastanowić, jakiego jutra dla siebie chcemy, a następnie podjąć odpowiednie działania w tym kierunku. 

W 1968 roku Andy Warhol powiedział: „W przyszłości każdy będzie sławny przez 15 minut.”, natomiast 44 lata później, w 2012. Banksy stwierdził, że „w przyszłości każdy będzie anonimowy przez 15 minut”. Świat pędzi w zawrotnym tempie i przytoczone przewidywania już można zauważyć. Popularność i kreowanie wizerunku, media społecznościowe, wpływ wirtualnej rzeczywistości na społeczeństwo i jego przyszłe konsekwencje to tematy, które chętnie podejmowali uczestnicy konkursu. Uczniowie szukali rozwiązań i proponowali miejsca integracji społecznej, wyciszenia, postulowali potrzeby bycia autentycznym i minimalizmu elektronicznego. 

Gdy już pozwolimy sobie na wypowiedzenie lęków, obaw i zobaczymy problemy, możemy uchwycić nową perspektywę, zacząć szukać rozwiązań i stworzyć własny scenariusz przyszłości.

Wiele prac prezentowało wynalazki, które rozwiążą palące problemy ludzkości, np.: jak będziemy zmniejszać zanieczyszczenie środowiska, dbać o zabytki, czy o dobrostan psychiczny mieszkańców. 

Znaczne grono uczestników konkursu podjęło temat miast przyszłości, a swoje rozważania i fantazje przedstawili na wszystkie możliwe sposoby: tworzyli makiety, rysunki, mapy myśli, a nawet wygenerowane obrazy przez AI, które wzbudziły wątpliwość Jury co do autorstwa pracy.

 

Pojawiło się mnóstwo kreatywnych rozwiązań, pokazujących jak będziemy mieszkać.

Inne prace wskazywały nowe miejsca, które zasiedli me: np. pod ziemią, w chmurach, na wodzie, pod wodą, w kosmosie itd. 

 

Potrzeba kontaktu z naturą i otaczania się zielenią wybrzmiewała w większości prac. Niektóre projekty domów wręcz wyrastały z ziemi jak drzewa.

 

Uczniowie szli jeszcze dalej i w naturze szukali inspiracji do nowych form przestrzennych.

 

Dla uczestników bardzo ważnym motywem była ekologia i nawiązanie do problemu zanieczyszczenia środowiska i zmiany klimatu. Byliśmy pod wrażeniem tak dużej świadomości i wiedzy młodzieży. 

 

Patrząc na morze kreatywności, łatwo się zachłysnąć tymi wszystkimi rozwiązaniami, wynalazkami i marzycielskimi wizjami. Nie zapominajmy jednak o nas, istotach ludzkich, w szczególności o młodych pokoleniach, w których drzemie największy potencjał. Bo przyszłość to wszyscy uczestnicy konkursu, ze swoimi marzeniami i pragnieniami. Z taką wspaniałą młodzieżą można napisać jeszcze wiele budujących scenariuszy.

Cytując „ojca” współczesnych metod zarządzania Petera Druckera: „Najlepszą metodą przewidywania przyszłości jest jej tworzenie”.

Gratulujemy wszystkim uczestnikom!

w Imieniu Zespołu ds. Powszechnej Edukacji Architektonicznej IARP

Sekretarz Konkursu – Joanna Jaskułowska