WYNIKI XI EDYCJI KONKURSU KSZTAŁTOWANIE PRZESTRZENI „KIEDYŚ W PRZYSZŁOŚCI”

W XI edycji udział wzięło łącznie 378 uczniów, na konkurs wpłynęło 239 prac

JURY OBRADOWAŁO W SKŁADZIE:

1. Przewodnicząca jury konkursowego: Anna Kulińska – IARP, KRIA, Zespół do spraw Powszechnej Edukacji Architektonicznej
2. Sędzia referent: Ewa Szymańska-Sułkowska – IARP Zespół do spraw Powszechnej Edukacji Architektonicznej
3. Marek Chrobak – przedstawiciel SARP – Stowarzyszenie Architektów Polskich
4. Beata Bauer – NID – Narodowy Instytut Dziedzictwa
5. Agnieszka Bebłowska-Bednarkiewicz – NCK – Narodowe Centrum Kultury
6. Bogumiła Olkowska – MKiDN- Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
7. Monika Kmera– PLGBC – Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego
8. Ewelina Furtak- Cisowska – reprezentantka firmy FAKRO
9. Karolina Kaim – CEO ELLIS

Sekretarz Konkursu: Joanna Jaskułowska – Zespół do spraw Powszechnej Edukacji Architektonicznej IARP

Przyznane nagrody:

kategoria wiekowa szkoły podstawowe

• dwie I nagrody ex aequo w postaci pieniężnej – 4000,00 zł brutto i nagród rzeczowych
• II nagroda w postaci pieniężnej – 1000,00 zł brutto i nagród rzeczowych
• III nagroda w postaci nagród rzeczowych
• 2 wyróżnienia w postaci nagród rzeczowych

kategoria wiekowa szkoły ponadpodstawowe

• Nie przyznano I nagrody
• dwie II nagrody ex aequo w postaci pieniężnej – 1000,00 zł brutto i nagród
• trzy III nagrody -w postaci nagród rzeczowych
• 6 wyróżnień w postaci nagród rzeczowych

KATEGORIA KLASY 6,7,8 SZKOŁY PODSTAWOWE

UZASADNIENIE:

Odważna i przemyślana wizja stworzenia miasta w chmurach, w oderwaniu od ziemi. Minimalizacja procesów szkodzących naszej planecie i jednocześnie wykorzystanie osiągnięć cywilizacji daje olbrzymi potencjał. Czy potrafimy go wykorzystać? Czy jesteśmy gotowi na oderwanie się od przyzwyczajeń? Wierzymy, że w przyszłości tak. A takie świadome kształtowanie przestrzeni z poszanowaniem natury daje nadzieję, że miasta mogą być ekologiczne i przyjazne środowisku naturalnemu.

Nagroda przyznana za śmiałą wizję oraz piękne wykonanie plastyczne. Makieta w atrakcyjny sposób ukazała zamierzenie autorów. Warto podkreślić wykorzystanie mniej szablonowych eko-pomysłów przyszłości na przykład uwolnienie powierzchni ziemi spod zabudowy, mobilność domów, biogazownie indywidualne czy zastosowanie wspaniałego wynalazku polskich naukowców: szkła fotowoltaicznego. Cieszy nas nie tylko wyobraźnia młodych twórców, ale także ich wiedza.

UZASADNIENIE: Szkoła to drugi dom. Miejsce, które powinno być bezpieczne i przyjazne.

Autor chciałby zamienić asfaltowe, mało atrakcyjne otoczenie szkoły w śródmiejską oazę. W przyszłości staje się ono zieloną, wolną od zanieczyszczeń przestrzenią, wymarzonym miejscem do nauki i wypoczynku. Bez spalin, bez hałasu, z kojącą oczy i umysł zielenią wokół.

Jury doceniło chęć zachowania zabytkowego budynku szkoły w połączeniu z nowoczesnymi rozwiązaniami – fotowoltaiką, ekologicznym transportem, wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii. Praca porusza ważny aspekt odniesienia istniejącej, znanej autorowi przestrzeni do wyimaginowanej przyszłości, jednak pozostającej w stałym kontakcie z tożsamością lokalną. Wnikliwe analizy i wysnute wnioski przekonują do tego autorskiego  pomysłu. Przejrzysta forma pracy i estetyczne podanie dopełnia całości świetnego efektu.

 

 

UZASADNIENIE:

Nagrodę przyznano za istotny przekaz dotyczący potrzeby zaniechania zbytniej ekspansji cywilizacji, za poruszenie ważnego wątku odpowiedzialności władz za jakość przestrzeni oraz za adekwatny dobór środków wizualnych i estetykę wykonania.

Nieco przewrotny pomysł polegający na przedstawieniu notki prasowej z wyników konkursu pod hasłem „Nie buduję”, w ostrym świetle stawia kwestię zawłaszczania przestrzeni przez człowieka, przez co skłania do refleksji nad rzeczywistymi i sztucznie wykreowanymi potrzebami przekształcania otoczenia. W kształtowaniu przestrzeni sprawdza się zasada „mniej znaczy więcej”, a Autorka pracy wydaje się to doskonale rozumieć.

W swojej pracy Autorka odwołuje się do odpowiedzialności władz, ale także obywateli-wyborców, za jakość otaczającej przestrzeni. Zwraca uwagę na  konieczność ważenia interesów prywatnych i interesu publicznego.

UZASADNIENIE:

Nagrodę przyznano za podjęcie tematu troski o pomniki kultury.

W 1920 r. Ministerstwo Sztuki i Kultury młodego polskiego państwa opublikowało tekst, w którym czytamy: „Zabytki sztuki i kultury łączą przeszłość z przyszłością, świadczą o dziejach ludzkości, mówią nam o czynach przodków, o życiu ich, dążeniu i upodobaniach. (…) Zabytki są pełnym wartości mieniem całego narodu. Ani jedno pokolenie nie ma prawa uważać się za bezwzględnego ich właściciela. Jest tylko czasowym ich depozytariuszem”.

Autorka pracy jest jedną z tych osób, które w swoim pomyśle łączy przyszłość z przeszłością. Jury doceniło ekologiczną wrażliwość, przy jednoczesnej otwartości na technologiczne innowacje.

Przyszłość w wizji autorki nie zrywa z historią, nie burzy “staroci”. Zamiast tego szuka nowych sposobów, które umożliwią takie przetworzenie odpadów, aby służyły wspieraniu i ochronie dziedzictwa.

Autorka w przewrotny sposób proponuje wykorzystanie śmieci, by nadawać nowe życie niszczejącym zabytkom.

UZASADNIENIE:

W przebodźcowanej codzienności, potrzeba ukojenia czy wyciszenia, a nawet zatrzymania się na chwilę jest ogromna i bardzo pożądana.

Autorka zwróciła uwagę na przytłaczające otoczenie: chaos, zamęt, mnogość impulsów atakujących nas z każdej strony. W zamian z dużą wrażliwością zaproponowała stworzenie kapsuły, będącej uniwersalnym miejscem do odpoczynku: na lądzie, w wodzie, w powietrzu. Dostrzegła wartość i potrzebę zmian. Kapsuła ciszy staje się manifestem, wyrażeniem tęsknoty za miejscem, w którym możemy się zrelaksować, wyciszyć, odciąć od przebodźcowanego świata.

Praca jest wielowymiarowa: rozwiązuje problem społeczny za pomocą świadomego kształtowania przestrzeni. Skłania do refleksji, pozwala dostrzec piękno własnego pokoju. Czy czasem nie chcemy schować się, poszukać wytchnienia w bezpiecznym miejscu? Może każdy z nas szuka swojej oazy spokoju i to jest ten nasz mały świat, kiedyś w przyszłości?

UZASADNIENIE:

Antymiasto to obraz przyszłości w krzywym zwierciadle.

Autorzy uwypuklają niepokojące procesy zachodzące obecnie w przestrzeni miejskiej.  Ostrzegają, że jeśli nie zmienimy podejścia do otoczenia miasta przestaną być miejscem przyjaznym dla ludzi i zostaną zawłaszczone do reszty przez transport oraz przemysł. Autorzy nie godzą się na „bylejakość”. Jury docenia umiejętność oceny zjawisk urbanistycznych i odniesienie się do nich.

KATEGORIA SZKOŁY PONADPODSTAWOWE

Nie przyznano I NAGRODY

UZASADNIENIE:

Autorki z rozmachem przedstawiły ideę metabolizmu w architekturze. Jury doceniło poszukiwania wiedzy i inspiracji na temat różnych trendów w architekturze. Wysoka ocena została przyznana również za pobudzającą wyobraźnię makietę.

Jak piszą autorki: „W metabolizmie architektury elementy budowli mogą wpływać na siebie nawzajem”. Ta idea wzajemnych wpływów i dynamiki właściwej dla procesów życiowych jest w pracy odzwierciedlona na kilku płaszczyznach. Całe miasto zostało zaprojektowane jako „żywe”, współgrające z przyrodą. Budowle wzniesione ręką człowieka są wzbogacone obecnością roślin, zwierząt i przyrody nieożywionej. Budynki mogą obracać się ku wędrującemu słońcu, aby czerpać jego energię i światło potrzebne do procesów fotosyntezy. Zaprojektowane moduły architektoniczne swoim kształtem nawiązują do form spotykanych w przyrodzie jak plastry miodu, czy komórki żywego organizmu, które w zależności od potrzeb mieszkańców mogą „namnażać się” niczym elementy tkanek. Autorki podkreślają wielorakie funkcje zieleni i wody w mieście.

W pracę można się długo zagłębiać i odkrywać coraz to nowe pomysły i detale. Ten jasny, optymistyczny pomysł na miasto przyszłości budzi wiarę w możliwość harmonijnego współistnienia człowieka i natury.

UZASADNIENIE:

Jury przyznało nagrodę za propozycje interesującego rozwiązania, pozwalającego na bieżąco dostosowywać przestrzeń do zmieniających się potrzeb użytkowników. Interaktywna podłoga, dzięki wysuwającym się z niej modułom, pozwala przekształcać place w miejsca do siedzenia, integracji i zabawy. Dzięki uniwersalności rozwiązania można je wprowadzać w miastach dużych i małych.

Rozwiązanie łączy wiele wątków, od interesującego zagospodarowania przestrzeni publicznej, personalizacji jej dla konkretnych potrzeb, możliwości indywidualnej kreacji- a więc także wpływu użytkownika na tę przestrzeń. Warto podkreślić, że pomysł uwzględnia potrzeby osób z dysfunkcjami wzroku czy słuchu.

UZASADNIENIE:

Praca nie skupia się na rozważaniach jak będą wyglądać nasze miasta, domy, jak będziemy funkcjonować, ale koncentruje się na społecznym wymiarze hasła przewodniego. Jak trafnie zauważa autorka – przyszłość to my! i przedstawia przyszłe losy sześciu osób. Każda z nich reprezentuje i rozwiązuje jeden z problemów współczesnego świata.Autorka pisze: “Przyszłość to tylko jedna z  nieskończenie wielu ścieżek, którymi można podążyć. Przyszłość jest nieodgadniona, nie jesteśmy jej w stanie przewidzieć i ocenić tempa, w jakim nastanie, co nie zmienia faktu, że to właśnie my jesteśmy jej kreatorami. To nasze działania i decyzje wpływają na jej przebieg.”

Jury doceniło dojrzałość podejścia do rozważań na temat przyszłości.

UZASADNIENIE:

W wizji Autora miasto żyje. Rośliny wkomponowane w istniejącą zabudowę nadają jej życiodajną moc, zasilają w energię, tworzą własne struktury, konstrukcje. Podnoszą życie i funkcjonowanie mieszkańców na wyższy poziom. Jury doceniło ciekawy pomysł i graficzne wykonanie pracy. Pociągająca wizja miasta, gdzie zieleń nie jest dodatkiem, wypełniaczem albo obowiązkowym wskaźnikiem do spełnienia, ale stanowi integralną jego część, jego filar. Perspektywa świata technologii splatającego się z przyrodą dzięki wykorzystaniu zaawansowanej inżynierii genetycznej i techniki zyskała uznanie Jury.

UZASADNIENIE:

Wnikliwa refleksja oraz słuszne poszukiwanie genezy podstaw urbanistyki w naturalnych formach przyrody doprowadziły autorów do pomysłu powstania miasta lasów. Idee znane  w teorii urbanistyki jako miasta-ogrody wprowadzane w latach powojennych choćby w Nowej Hucie, sprawdzały się znakomicie jako przyjazne do mieszkania. Autorzy posuwają się dalej.

Odseparowanie funkcji szkodzących człowiekowi daje nadzieje na kształtowanie miasta pięknego i dobrego dla jego mieszkańców. Analogia budowy miasta do lasu jest bardzo czytelna oraz klarowna i jasno dowodzi, że przyroda w przekonaniu autorów będzie nadal bardzo ważnym aspektem przyszłości.  Nie tylko jako jej składnik, ale i inspiracja do tworzenia tkanki nowych miast

UZASADNIENIE:

Autorki zaskoczyły Jury pomysłową, kolorową makietą przedstawiającą scenkę z wnętrza pojazdu komunikacji miejskiej. Jedziemy, obserwujemy pasażerów. Pozornie zwykła sytuacja okazuje się podróżą w czasie. Z tramwaju, oprócz współczesnej młodzieży, korzystają osoby z przyszłości. Mają różne problemy i marzenia, a wizja nadchodzących lat nie jest jednoznaczna i łatwa. Autorki podkreślają, że mimo nieustannie zmieniającego się świata ludzkie zachowania pozostaną stałe. Postęp technologiczny nie zmieni relacji pomiędzy podróżnikami.

Konwencja pracy i refleksje autorek zdaniem Jury zasłużyły na szczególną uwagę.

UZASADNIENIE:

Napraw zamiast wyrzucać. Ta idea przyświeca Autorce, która w trosce o środowisko projektuje maszynę naprawiającą zużyte i zepsute przedmioty. Teraz każda rzecz może służyć wiecznie, nic się nie marnuje, każdy śmieć zostaje poddany recyklingowi. Dzięki takiemu podejściu zniknie problem wielkich wysypisk śmieci, a planeta nam podziękuje.

Jury doceniło próbę rozwiązania aktualnego problemu ludzkości: nadmiernej konsumpcji i zaśmiecania środowiska. Jest to ważny głos w dzisiejszym świecie, który promuje generowanie nowych potrzeb i towarów, kupowanie wciąż nowych strojów, gadżetów, elektroniki.

Prezentowany wynalazek zwiększa poszanowanie materialnych wytworów człowieka, zachęca do zbiórki materiałów wtórnych, recyklingu i upcyklingu.

UZASADNIENIE:

Autorka zestawia dwie wizje przyszłości: zniszczenia i rozwoju w duchu ekologicznym i pokazuje, że to od naszych codziennych wyborów i działań zależy, w jakim kierunku potoczą się losy naszej planety.

Praca wyróżnia się świetną formą graficzną, jest gotowym, zamkniętym pomysłem na plakat do promowania proekologicznej postawy i brania odpowiedzialności za własne postępowanie.

UZASADNIENIE:

Co by było gdyby budynki można było sadzić jak drzewa? Tę fantazję snują autorzy pracy “Budynki z korzeniami”. Oryginalne podejście do tematu zależności natury i architektury zwróciło uwagę Jury. Już nie czynienie budynków zielonymi, lecz zmodyfikowanie roślin do roli budynków to przewrotna wizja przyszłości. Według autorów wznoszone w ten sposób budowle są odpowiedzią na zanieczyszczenie środowiska i rosnące ceny materiałów budowlanych. Sformułowanie zapuścić korzenie nabrałoby nowego znaczenia.

UZASADNIENIE:

Sokrates powiedział „Wiem, że nic nie wiem”. Za tymi słowami, które mogą wydawać się banalne, stoi świadomość niewiedzy i pokora. Podobnie w pracy „Przejście” Jury dostrzegło głęboki namysł nad przyszłością, poczucie własnych ograniczeń w postrzeganiu kierunków rozwoju, otwartość na nowe wyzwania, jak i umiejętność spojrzenia wstecz.

Praca wyróżniła się poetyckością i symboliczną formą przedstawienia przyszłości. Wiersz autorki przedstawia iluzoryczność czasu i płynne postrzeganie rzeczywistości, a pęknięty głaz staje się bramą do innego świata.

UZASADNIENIE:

Praca wyróżniona za zauważenie roli ekologicznych materiałów budowlanych w kształtowaniu miast przyszłości. Autorki zaproponowały organiczną architekturę, tworzoną z naturalnych budulców, w otoczeniu roślinności, która staje się integralną częścią miasta.  Jury doceniło ekologiczne podejście i nadanie przyrodzie kluczowego znaczenia dla rozwoju przyszłych aglomeracji. Na uwagę zasługuje zaprezentowanie w pracy nieoczywistych i mniej powszechnych technologii, które są dostępne już dzisiaj i stwarzają możliwość tworzenia lepszego jutra.